ตึกรังษีเกษม

ตึกรังษีเกษม ตั้งตระหง่านอยู่ภายในรั้วโรงเรียนคริสเตียนฝั่งประถมศึกษา ก่อตั้งขึ้นราวๆ ปีพ.ศ. 2458 โดยคณะมิชชันนารี นำโดย ดร. นพ.ซามูเอล ซี พีเพิลส์, ดร.ฮิวส์ เทเลอร์, ศาสนาจารย์ แมเรียน บี ปาล์เมอร์, และนางสาวลูซี่ สตาร์ลิง

เดิมมีชื่อว่า โรงเรียน “เมริเอริสมิท บราวส์” ซึ่ง สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ ได้พระราชทานนามโรงเรียนใหม่ว่า โรงเรียนรังษีเกษม และกลายเป็นชื่อตึกรังษีเกษมในปัจจุบัน

แรกเริ่มเดิมทีสร้างตึกกลางเป็นหลังแรก โดยดัดแปลงมาจากอาคารเรียน ลินกัล์นอะแคเดมี ซึ่งเป็นโรงเรียนชายแห่งแรก ส่วนตึกรังษีเกษม เป็นโรงเรียนหญิงล้วน ทั้งสองตึกถือเป็นต้นแบบอาคารสไตล์ตะวันตกยุคแรกของเมืองน่าน

ต่อมาในปี 2461 ได้มีการต่อเติมอาคารปีกซ้าย เพื่อใช้เป็นที่พักของมิชชันนารีและนักเรียน ซึ่งเด็กนักเรียนบางคนเดินทางมาเรียนไกลบ้าน เลยต้องมีหอพักประจำอาศัยอยู่ อีกอย่างก็เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของนักเรียนบางคนด้วย จากนั้นในปี 2467 เมื่อมีนักเรียนเพิ่มมากขึ้น จึงขยายอาคารปีกขวาเพื่อใช้เป็นห้องเรียน

สำหรับสถาปัตยกรรมอาคารเป็นแบบสไตล์ตะวันตกยุคโคโลเนียล ขนาด 2 ชั้น รูปตัว U ด้านหน้าทาสีแดงอมม่วงเหมือนเปลือกมังคุด ก่อด้วยอิฐเพื่อความคงทนและแข็งแรง ส่วนพื้นและเพดานสร้างด้วยไม้ หลังคาเดิมเป็นกระเบื้องดินสอ แต่ถูกพายุพัดเสียหาย จึงเปลี่ยนเป็นกระเบื้องสังกะสีแทน

ปัจจุบันตึกรังษีเกษม ได้ถูดดัดแปลงเป็นอาคารหอประวัติศาสตร์ จัดแสดงโบราณวัตถุ ข้าวของเครื่องใช้สมัยมิชชันนารี ทั้งขวานหิน ไห กระบวย ธนบัตร ตะเกียงเจ้าพายุ วิทยุเก่า และเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ มากมาย ตลอดจนภาพถ่ายเมืองน่านในอดีตกว่า 1000 ภาพ

ไม่หมดเพียงเท่านั้น ยังมีสิ่งให้เราต้องทึ่งและตื่นเต้นไปกับหลายๆ ความคิดของคนสมัยก่อน เช่น โต๊ะประชุมรูปไข่ ซึ่งนำเข้าจากอเมริกาเพียงแค่หัวกับท้ายโต๊ะ แล้วเอามาประกอบกันเป็นโต๊ะยาว / โครงสร้างเพดานรูปกากบาท เพื่อป้องกันการคดงอและรับช่วยรับน้ำหนักได้ดี / กระดานดำ 2 ฝั่งในห้องเรียน ฝั่งหนึ่งสำหรับครู อีกฝั่งสำหรับนักเรียน / กลอน ที่มีกลไกพิเศษ เมื่อปิดจะล็อคทันที / ฐานรากของตึกใช้หิน แตกต่างจากตึกทั่วไปที่ใช้เสาเข็ม / หรือจะเป็นผนังรอบอาคารที่เจาะช่องไว้หลายรูเพื่อระบายอากาศ
https://youtu.be/7QsypRQlczE