พระธาตุเขาน้อย น่าน

การจัดงานประเพณีแปดเป็งนมัสการพระธาตุเขาน้อย จะทำในวันเพ็ญขึ้น 14 ค่ำ และขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 เหนือ ซึ่งส่วนใหญ่จะตรงกับวันวิสาขบูชา เพื่อน้อมรำลึกถึงพระคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และเปิดโอกาสให้ประชาชนทั่วไปได้มีโอกาสร่วมทำบุญ กระทำความดีละเว้นความชั่ว อันจะเป็นการสรรสร้างสังคมให้อยู่ดีมีสุข และร่วมกันสืบสานประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามของท้องถิ่นให้คงอยู่สืบไป วัดพระธาตุเขาน้อยตั้งอยู่ บนยอดดอยเขาน้อย หมู่ที่ 11 ตำบลดู่ใต้ อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน ซึ่งเป็นที่ตั้งของวัดพระธาตุเขาน้อย เป็นปูชนียสถานที่สำคัญและเก่าแก่อีกแห่งหนึ่งของจังหวัดน่าน สันนิษฐานว่ามีอายุรุ่นราวคราวเดียวกับพระธาตุแช่แห้ง ตั้งอยู่บนดอยเขาน้อยสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 240 เมตร หน้าวัดมีทางขึ้นเป็นบันไดนาค 303 ขั้น เมื่อขึ้นไปยืนบนยอดเขาจะมองเป็นทิวทัศน์ของเมืองน่านได้อย่างชัดเจน ตามประวัติพระธาตุนี้สร้างโดยมเหสีรองพญาภูเข็ง เจ้าผู้ครองนครน่าน เมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 20 เจ้าผู้ครองนครน่าน อีกหลายองค์ต่อมาได้บูรณะปฏิสังขรณ์องค์ พระธาตุโดยตลอด จนกระทั่งมีการบูรณะครั้งใหญ่ในสมัยพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ ในปี พ.ศ.2449-2454 โดยช่างชาวเมียนมา ชื่อหม่องยิง

จากนั้น กรมศิลปากรได้ทำการสำรวจและขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานเมื่อปี พ.ศ.2523 ด้วยความเป็นวัดที่อยู่บนเขาสูง จึงเป็นจุดชมทิวทัศน์ที่สวยงาม อยู่ตรงลานปูนพระพุทธรูปปางลีลาองค์ใหญ่ คือ พระพุทธมหาอุตมมงคลนันทบุรีศรีเมืองน่าน สร้างเมื่อปี พ.ศ.2542 ในทุกปีจะมีงานประเพณีแปดเป็งนมัสการพระธาตุเขาน้อยในเทศกาลวิสาขบูชา โดยมีคณะศรัทธาพุทธศาสนิกชนมาร่วมกันทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระธาตุ ห่มผ้าห่มทิพย์ถวายพระธาตุ แห่ครัวทานขึ้นไปถวายวัดในตอนกลางคืนจะมีการเวียนเทียนถวายเป็นพุทธบูชา และมีการแข่งขันจุดบั้งไฟดอก ตามแบบสมัยพุทธกาล

สำหรับงานประเพณีแปดเป็งนมัสการพระธาตุเขาน้อย มีมาตั้งแต่วันที่ 28 พฤษภาคม 2561 เริ่มตั้งแต่เวลา 08.00 น. ตั้งองค์ผ้าป่าพุทธศาสนิกชนร่วมทำบุญปิดทองพระเจ้าทันใจ และร่วมเป็นเจ้าภาพบูชาเทศน์มหาชาติฯ เวลา 09.00 น. พิธีเปิดงานประเพณีฯ และพิธีปฏิญาณตนเป็นพุทธมามกะ และการแสดงนิทรรศการวิสาขบูชาวันสำคัญของโลก ส่วนในภาคค่ำ เวลา 18.00 น. การแสดงพระธรรมเทศนา การแสดงตีกลองเอว การแสดงตีกลอง ปู่จา และวันนี้ 29 พฤษภาคม 2561 เริ่มตั้งแต่เวลา 05.00 น. การแสดงเทศน์มหาชาติเวสสันดรชาดก กัณฑ์ที่ 1 เวลา 06.00 น. พิธีทำบุญตักบาตร พิธีถวายผ้าทิพย์ห่มองค์พระธาตุเขาน้อยและถวายน้ำสรงพระธาตุเขาน้อย จากนั้น ขบวนครัวทานของทุกตำบลแห่เข้าวัด ส่วนในภาคค่ำ เป็นการแสดงดนตรีพื้นบ้านของเด็กและเยาวชนตำบลดู่ใต้ พิธีถวายทานผ้าป่าสามัคคี และส่วนหนึ่งเพื่อให้ประชาชนทุกเพศวัย ได้เข้าร่วมพิธีแสดงตนเป็นพุทธมามะกะ ขัดกล่อมจิตใจน้อมนำหลักธรรมตามคำสอนของพระสงฆ์ ในการรักษาศีล 5 มาเป็นแนวทางดำเนินชีวิต เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา เนื่องในเทศกาลวิสาขบูชา ในงานประเพณีแปดเป็งนมัสการพระธาตุเขาน้อย จังหวัดน่าน