พระธาตุแดนทอง

พระธาตุแดนทอง ตั้งอยู่ระหว่างบ้านสันรุงเรือง หมู่ที่ 6 และบ้านธารทอง หมู่ที่ 8 ตำบลน้ำมวบ อำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน องค์พระธาตุ มีความกว้าง 12 เมตร สูงจากพื้นถึงยอดฉัตร 16.50 เมตร มีประวัติความเป็นมาดังนี้พระธาตุแดนทอง ตั้งอยู่ระหว่างบ้านสันรุงเรือง หมู่ที่ 6 และบ้านธารทอง หมู่ที่ 8 ตำบลน้ำมวบ อำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน องค์พระธาตุ มีความกว้าง 12 เมตร สูงจากพื้นถึงยอดฉัตร 16.50 เมตร มีประวัติความเป็นมาดังนี้ เมื่อปี พ.ศ. 2475 นายจันทร์ต๊ะ พรมรักษา กำนันตำบลน้ำมวบ พร้อมด้วยคณะศรัทธาประชาชน ในตำบลน้ำมวบ มีความเห็นร่วมกันที่จะก่อสร้างพรธาตุขึ้นมาเพื่อเป็นปูชนียสถาน สำหรับสักการบูชาของคณะศรัทธาประชาชน ต่อมาในปีเดียวกันนั้น พระครูบาศรีนวล โฆสิตธมโม ซึ่งเป็นพระสุปฎิปันโน เดินทางจากจังหวัดแพร่ ได้มาซ่อมแซมพระธาตุจอมแจ้ง ตำบลไหล่น่าน กำนันจันทร์ต๊ะ จึงได้พาคณะไปกราบอาราธนาพระครูบา โดยนำช้างไปรับท่านเพื่อขอคำแนะนำในการก่อสร้าง และท่านได้เมตตาที่จะเป็นประธานในการก่อสร้าง ซึ่งสถานที่ที่จะก่อสร้างมี 3 แห่งคือ 1 ดอยบนวัด 2 เนินสันโค้ง 3 ดอยที่สร้างพระธาตุปัจจุบัน (ดอยหนองเซ้ง) พระครูบาศรีนวล ก็ได้เลือกเอาสถานที่นี้ก่อสร้าง มีชาวบ้านบางส่วนไม่เห็นด้วย เพราะไกลจากหมู่บ้าน พระครูบาศรีนวลก็บอกว่าตอนนี้อาจจะไกล แต่ในอนาคตสถานที่แห่งนี้จะอยู่กลางชุมชน จึงได้ตกลงเลือกเอาสถานที่แห่งนี้ในการก่อสร้าง จากนั้นก็ได้นำชาวบ้านมาพัฒนา ปรับพื้นที่ และก่อสร้างเสนาสนะหลังเล็กๆ ขึ้นมา 2 หลังเพื่อเป็นพำนักของพระครูบาศรีนวล และได้เริ่มก่อสร้าง วางอิฐทอง – เงิน เมื่อวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2479 มีพระครูบาศรีนวล เป็นประธานฝ่ายบรรพชิต นายธนะ พรมรักษา เป็นประธานฝ่ายคฤหัสถ์ นายปัญญา ชายปลิว เป็นหัวหน้าช่าง จึงพร้อมด้วยคณะศรัทธาประชาชนดำเนินการก่อสร้างเกือบสำเร็จ ขันคว่ำ ขันหงาย ก็เกิดฝนตกหนัก ทำให้พระธาตุพังทลายลง การก่อสร้างจึงหยุดชะงักไป เมื่อหมดฤดูฝน นายธนะ จึงได้นำชาวบ้านทำการบูรณะขึ้นใหม่ เนื่อจากนายธนะ เป็นคนที่มีฐานะค่อนข้างดี มีช้างหลายเชือก กอปรกับท่านมีความศรัทธา มีความมุ่งมั่นสูง ได้ทุ่มเทกำลังกายกำลังใจ และกำลังทรัพย์ จนกระทั่งการก่อนสร้างเกือบสำเร็จ ท่านก็ได้เสียชีวิตลง ทำให้การก่อสร้างหยุดชะงักลงอีกครั้ง ต่อมาในปี พ.ศ. 2537 ท่านพระครูไพโรจน์สาธุกิจ เจ้าอาวาสวัดน้ำมวบ และนายเขียนทอง พรมรักษา ซึ่งเป็นหลานชายของนายธนะ เห็นว่าพระธาตุถูกทิ้งร้างมานานหลายปี สมควรที่จะบูรณะใหม่ โดยมีพระครูไพโรจน์สาธุกิจ เป็นประธานฝ่ายบรรชิต และนายเขียนทอง พรมรักษา เป็นประธานฝ่ายคฤหัสถ์ เริ่มทำพิธีวางศิลาฤกษ์ วางอิฐทอง – เงิน โดยพระครูจักรธรรมสุนทร เจ้าคณะอำเภอเวียงสา เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2537 ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 8 เหนือ (กำหนดเอาวันนี้เป็นวันขึ้นนมัสการพระธาตุเป็นประจำทุกปี) จากนั้นการก่อนได้ดำเนินมาอย่างต่อเนื่อง โดยอาศัยพระภิกษุสามเณร และผู้สูงอายุเป็นแกนนำ มีชาวบ้านแต่ละหมู่บ้านหมุนเวียนกันมาพัฒนา ใช้ระยะเวลาในการก่อสร้างเกือบ 1 ปีจึงสำเร็จ โดยมีการขึ้นนมัสการพระธาตุประจำปี ประมาณต้นเดือนพฤษภาคม (ตรงกับขึ้น 8 ค่ำ เดือน 8 เหนือ ) ของทุกปี